Kwalifikacja prawna umowy faktoringu. Studium prawnoporównawcze
Editors
Authors
Siwik, Robert
Date
2021
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo INP PAN
ISBN
978-83-66300-50-7
DOI
Language
pl
Keywords
umowa, faktoring, prawo cywilne, umowa faktoringu
Abstract
Umowa faktoringu, jako przykład empirycznego kształtowania się stosunków obligacyjnych, nie poddaje się jednoznacznej klasyfikacji na gruncie polskiego prawa cywilnego jak i większości obcych systemów prawnych. W polskiej doktrynie dominują poglądy, że należy uznać ją za umowę nienazwaną o cechach umowy mieszanej lub też umowę mieszaną. Często faktoring uznaje się też za zespół umów (umowy sprzedaży, pożyczki), powiązanych ze sobą funkcjonalnie, ale niezależnych prawnie, w skład którego wchodzą umowa przelewu oraz inne nazwane lub nienazwane umowy, regulujące pozostałe usługi faktora na rzecz faktoranta (np. umowa zlecenia). Wreszcie umowę faktoringu kwalifikuje się jako samodzielną umowę nazwaną (np. umowę sprzedaży, pożyczki, zlecenia).
Zagadnienie kwalifikacji prawnej umowy faktoringu nie zostało nigdy w rodzimej literaturze szczegółowo zaprezentowane, a nieliczne wypowiedzi doktryny czy orzecznictwa są na ogół mało pogłębione i niejednolite. Dlatego przedstawienie kwalifikacji prawnej umowy faktoringu w prawie polskim stanowi podstawowy cel niniejszej pracy. Zadanie badawcze, jakie przyświecało Autorowi, to przede wszystkim dokonanie dogmatycznej analizy konstrukcji prawnej umowy faktoringu w ujęciu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, która jednak z uwagi na konieczny szerszy kontekst poznawczy musiała być wsparta argumentami prawnoporównawczymi.
Daleko idące wątpliwości w zakresie kwalifikacji cywilnoprawnej umowy faktoringu może godzić również w zasadę pewności prawa i bezpieczeństwa obrotu. Dlatego też dokonanie kwalifikacji prawnej umowy faktoringu ma doniosłe znaczenie zarówno teoretyczne, jak i praktyczne, ponieważ rozwiązuje problem ustalenia właściwego dla faktoringu reżimu prawnego. Odpowiedź na pytanie, czy umowę faktoringu należy uznać za całkowicie oryginalną konstrukcję prawną, czy też jest ona tylko szczególną postacią którejś z umów nazwanych (tj. szczególnej postaci umowy sprzedaży z nietypowymi obowiązkami ubocznymi po stronie faktora), wpłynie niewątpliwie na tok rozumowania przy wskazywaniu i ocenie możliwych rozwiązań prawnych oraz przepisów znajdujących zastosowanie np. przy przenoszeniu wierzytelności w ramach transakcji faktoringowych.
The factoring agreement being an example of an empirical development of mutual obligations does not lend itself to a cut-and-dry classification under Polish civil law, nor under a majority of foreign legal systems. The prevailing view in Polish law theory is that factoring should be regarded as an innominate agreement, an innominate agreement featuring elements of a nominate-innominate agreement, or just a mixed nominate-innominate agreement. Factoring is often thought of as a group of agreements (sale agreement, loan agreement), functionally connected but legally independent, which includes an assignment of claims along with other nominate and innominate agreements which regulate a host of other services the factor provides for the seller (e.g., service agreement). Lastly, factoring agreements are regarded as independent nominate agreements (e.g., sale, loan or service agreements). As the problem of legal classification of the factoring agreement has never been dealt with at any depth in domestic literature, with only scant reference to it in legal theory and commentaries, I have sought to analyse the legal classification of the factoring agreement in Polish law as the main aim of this paper. My guiding objective first and foremost has been to conduct a formal analysis of the legal construction of the factoring agreement in keeping with the law of 23 April 1964, the Civil Code, which in view of its wider research interest had to be supported by arguments of legal comparative nature. Correct classification of the factoring agreement is highly desirable from both a theoretical and practical point of view, as it would help determine the legal regime applicable to factoring. The answer to the question of whether factoring is an entirely independent legal mechanism or merely a type of one of the nominate agreements (here, a special type of sale agreement with non-typical incidental duties imposed on the factor) does affect our reasoning process in recommending and evaluating potential legal solutions and provisions of law which apply to e.g. assignment of accounts receivable as part of the factoring transactions. Considerable uncertainty in classification of the civil law factoring agreement undermines trust in the operation of the law and affects the security of receivable financing.
The factoring agreement being an example of an empirical development of mutual obligations does not lend itself to a cut-and-dry classification under Polish civil law, nor under a majority of foreign legal systems. The prevailing view in Polish law theory is that factoring should be regarded as an innominate agreement, an innominate agreement featuring elements of a nominate-innominate agreement, or just a mixed nominate-innominate agreement. Factoring is often thought of as a group of agreements (sale agreement, loan agreement), functionally connected but legally independent, which includes an assignment of claims along with other nominate and innominate agreements which regulate a host of other services the factor provides for the seller (e.g., service agreement). Lastly, factoring agreements are regarded as independent nominate agreements (e.g., sale, loan or service agreements). As the problem of legal classification of the factoring agreement has never been dealt with at any depth in domestic literature, with only scant reference to it in legal theory and commentaries, I have sought to analyse the legal classification of the factoring agreement in Polish law as the main aim of this paper. My guiding objective first and foremost has been to conduct a formal analysis of the legal construction of the factoring agreement in keeping with the law of 23 April 1964, the Civil Code, which in view of its wider research interest had to be supported by arguments of legal comparative nature. Correct classification of the factoring agreement is highly desirable from both a theoretical and practical point of view, as it would help determine the legal regime applicable to factoring. The answer to the question of whether factoring is an entirely independent legal mechanism or merely a type of one of the nominate agreements (here, a special type of sale agreement with non-typical incidental duties imposed on the factor) does affect our reasoning process in recommending and evaluating potential legal solutions and provisions of law which apply to e.g. assignment of accounts receivable as part of the factoring transactions. Considerable uncertainty in classification of the civil law factoring agreement undermines trust in the operation of the law and affects the security of receivable financing.
Description
<< s. 13-15 >>
Wykaz skrótów i skrótowców
<< s. 17-30 >>
Wprowadzenie
<< s. 31-66 >>
Charakterystyka ogólna faktoringu jako usługi o charakterze finansowym
<< s. 67-121 >>
Kwalifikacja prawna umowy faktoringu w ujęciu prawnoporównawczym
<< s. 123-159 >>
Kwalifikacja prawna umowy faktoringu w prawie polskim
<< s. 161-180 >>
Ocena norm prawa jednolitego zawartych w konwencjach międzynarodowych dla określenia charakteru i miejsca faktoringu w prawie polskim
<< s. 181-183 >>
Zakończenie
<< s. 185 >>
Streszczenie
<< s. 187 >>
Summary
<< s. 189-203 >>
Bibliografia
<< s. 204 >>
Netografia
<< s. 205-207 >>
Wykaz aktów prawnych
<< s. 209-212 >>
Orzecznictwo
<< s. 212 >>
Dokumenty urzędowe
Wykaz skrótów i skrótowców
<< s. 17-30 >>
Wprowadzenie
<< s. 31-66 >>
Charakterystyka ogólna faktoringu jako usługi o charakterze finansowym
<< s. 67-121 >>
Kwalifikacja prawna umowy faktoringu w ujęciu prawnoporównawczym
<< s. 123-159 >>
Kwalifikacja prawna umowy faktoringu w prawie polskim
<< s. 161-180 >>
Ocena norm prawa jednolitego zawartych w konwencjach międzynarodowych dla określenia charakteru i miejsca faktoringu w prawie polskim
<< s. 181-183 >>
Zakończenie
<< s. 185 >>
Streszczenie
<< s. 187 >>
Summary
<< s. 189-203 >>
Bibliografia
<< s. 204 >>
Netografia
<< s. 205-207 >>
Wykaz aktów prawnych
<< s. 209-212 >>
Orzecznictwo
<< s. 212 >>
Dokumenty urzędowe