Konstytucyjna zasada równości wyborów w wyborach do rad małych i średnich gmin. Aspekt materialny
| dc.contributor.author | Cebula, Adam | |
| dc.date.accessioned | 2024-04-04T14:26:00Z | |
| dc.date.available | 2024-04-04T14:26:00Z | |
| dc.date.issued | 2024 | |
| dc.description.abstract | Tematem książki jest aspekt materialny równości wyborów do rad gmin liczących do 20 tys. mieszkańców, a w szczególności jego konstytucyjne umocowanie, tryb zabezpieczenia w przepisach kodeksu wyborczego oraz sposób realizacji, przy jednoczesnym zastosowaniu w tej grupie gmin systemu jednomandatowych okręgów wyborczych. Znaczenia tej właściwości gminnych wyborów samorządowych dodaje fakt, że w warunkach polskich członkami wspólnot gminnych liczących poniżej 20 tys. mieszkańców jest ok. 43% ludności zamieszkującej ok. 93% terytorium kraju Rozprawa składa się z czterech rozdziałów. Zasadniczym celem rozdziału pierwszego jest uzasadnienie obowiązującej w polskim prawie, jak również przyjmowanej przez większość przedstawicieli doktryny, wykładni równości materialnej wyborów rozumianej jako utrzymana we wszystkich okręgach wyborczych jednakowa proporcja między liczbą mandatów wybieranych w okręgu a liczbą mieszkańców/obywateli RP zamieszkujących na jego terenie. Wykładnia ta omówiona zostaje na tle krytycznej rekonstrukcji stanowisk zajmowanych przez zwolenników ujęć alternatywnych, postulujących ograniczenie zbioru osób uwzględnianych przy ustalaniu wspomnianej proporcji do osób uprawnionych do głosowania, wyborców biorących udział w głosowaniu, bądź też wyborców oddających w wyborach głosy ważne. Zgodnie z przyjętym w pracy, klasycznym rozumieniem równości materialnej wyborów, czynnikiem sprzyjającym jej realnemu zaistnieniu jest podział obszaru wyborczego na stosunkowo niewielkie okręgi, przy czym rozrysowanie granic między nimi dokonywane być powinno w sposób minimalizujący ryzyko nieuzasadnionego faworyzowania lub osłabiana pozycji poszczególnych części społeczności ustanawiającej skład organu przedstawicielskiego. Przeprowadzona w rozdziale drugim pracy analiza odpowiednich przepisów Konstytucji RP – w szczególności art. 169 ust. 2 zd. 1 – prowadzi do wniosku, że na gruncie polskiej ustawy zasadniczej wyborcza norma równościowa nie jest jedynie zasadą ustrojową leżącą u podłoża instytucji demokratycznych wyborów, ale przyjmuje również postać autonomicznego prawa podmiotowego. Taki status zasady równości wyborów ukazany zostaje jako rezultat jej ścisłego związku z ogólną zasadą równości, wyrażoną w art. 32 ustawy zasadniczej, a zarazem indywidualnego trybu w jaki zostaje ona odniesiona przez ustrojodawcę do poszczególnych rodzajów wyborów – z pominięciem wyborów do Senatu RP. Jako podmiotowe prawo o charakterze politycznym, prawo do równych wyborów uznane zostaje za normę wyjątkowo silną, szczególnie w konfrontacji z innymi wymogami formułowanymi pod adresem procedur wyborczych, nieposiadającymi – w przeciwieństwie do zasady równości wyborów – ugruntowania konstytucyjnego. W rozdziale trzecim analizie poddany jest obecny kształt przepisów prawa wyborczego, stanowiących operacjonalizację zasady równości wyborów w odniesieniu do wyborów do rad gmin liczących do 20 tys. mieszkańców. Rozważania poświęcone aktualnym przepisom dotyczącym materialnej równości wyborów do rad tego rodzaju gmin poprzedzone są omówieniem analogicznych regulacji obowiązujących we wcześniejszych wersjach prawa wyborczego. Treść obowiązujących przepisów prawa, stanowiących zwieńczenie serii nowelizacji tychże unormowań, wskazana zostaje jako kluczowy powód radykalnego obniżenia standardów ochrony równości materialnej wyborów gminnych. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, art. 419 § 2 pkt 1 k.wyb. – dopuszczający odstępstwa od jednolitej normy przedstawicielstwa w gminnych JOW-ach miedzy 49% a 50% tejże normy – rozpatrywany w związku z art. 418 § 1 k.wyb. – nakazującym tworzenie w gminach liczących do 20 tys. mieszkańców jednomandatowych okręgów wyborczych - zezwala na ustanawianie okręgów wyborczych o liczbach ludności przypadających na jeden mandat różniących się od siebie niemal trzykrotnie. Rozdział czwarty książki poświęcony jest przedstawieniu skutków stosowania obowiązujących przepisów prawa dotyczących tworzenia w gminach jednomandatowych okręgów wyborczych. Na podstawie danych liczbowych, udostępnionych przez Krajowe Biuro Wyborcze, zaprezentowany jest szereg analiz obrazujących rażące odstępstwa od wymogów wyborczej normy równościowej w gminach liczących do 20 tys. mieszkańców podczas wyborów samorządowych w latach 2014 i 2018. Zarówno przedstawione dane, jak i hipoteza największych prawnie dopuszczalnych odstępstw od pełnej realizacji idei materialnej równości wyborów do rad tego rodzaju gmin, stanowią ilustrację ewidentnego braku zabezpieczenia w treści przepisów prawa wyborczego realizacji odpowiedniej normy konstytucyjnej dotyczącej tychże wyborów. W przypadku 2146 gmin liczących do 20 tys. mieszkańców, wybory te są realnie pozbawione cechy materialnej równości. Książkę wieńczy krótkie podsumowanie oraz prezentacja wniosków de lege ferenda. | pl |
| dc.description.abstract | The subject of the book is the substantive aspect of the equality of elections to councils of Polish communes comprising up to 20,000 inhabitants – specifically, its constitutional legitimacy, the mode by which it is safeguarded in the Polish Electoral Code, and the manner in which it is implemented along with the system of single-seat constituencies. The significance of this form of operationalizing the idea of democratic governance is enhanced by the fact that communes with populations of less than 20,000 inhabitants comprise approximately 43% of Poland’s population and approximately 93% of the country’s territory. The book is divided into four chapters. Chapter one discusses the essential meaning of substantive equality of elections. A number of issues are explored in the analysis of the normative implications of the principle of election equality, such as the historical evolution of the principle, the relationship between formal equality, substantive equality, and standards of equal opportunity in elections, alternative options as regards identifying the relevant subject of election equality, the relationship between election equality and the principle of free mandate, the significance of unsuccessful votes and invalid votes, the interrelationship between substantive equality and proportionality of elections, the rationale behind the division of the electoral area into constituencies, the models of multi-tier constituency networks as an attempt to guarantee the proportionality of elections held in small constituencies, the procedures for delimiting constituency boundaries while maintaining political impartiality, and the general formula adopted in Polish election law for determining the size of constituencies on the basis of their populations. The second chapter analyzes the constitutional guarantees of equality of elections. Election equality is presented – by virtue of its profound affinity with the general principle of equality – as a constitutionally protected right: the right of every voter to have equal voting power in the process of determining the composition of a given representative body. This status of the principle of equal elections is shown to be the result of its close affinity with the general principle of equality set out in Article 32 of the Polish Constitution, and also of the individual manner in which it was applied by the framers of the constitution to particular types of elections – with the exception of the elections to the Senate of the Republic of Poland. As a subjective right of a political nature, the right to equal elections is acknowledged to have exceptionally strong normative implications, especially when confronted with other requirements for electoral procedures, which – unlike the principle of equality of elections – have no constitutional grounding. The third chapter explores the current legislation implementing this principle in elections to councils of small and medium-sized communes. Following an examination of the original version of the regulations safeguarding the substantive equality of this type of election (contained in the election law enacted in 1990) – as well as the subsequent modified versions of these regulations – there is a discussion of the respective provisions of the Electoral Code of 2011, which reinstated the requirement to form single-seat constituencies for elections to councils of all communes that are not cities with county rights. An analysis of the relevant provisions of the Electoral Code and the way in which they were applied by commune councils (which until January 1, 2019 were empowered to delimit the constituencies for local elections) supports the claim that the substantive equality of elections to commune councils is not adequately protected by the current election law. The fourth chapter of the dissertation is devoted to presenting the consequences of implementing the above-mentioned provisions in the creation of single-seat constituencies for the elections to councils of small and medium-sized communes. On the basis of data obtained from the National Electoral Office (Krajowe Biuro Wyborcze), a series of analyses are presented that illustrate deviations from election equality standards in such communes during the 2014 and 2018 local elections. The final part of the chapter compares the statutory safeguards of the substantive aspect of election equality norms related to elections for the Polish Sejm, the Polish Senate, and councils of communes comprising up to 20,000 inhabitants. The dissertation concludes with a brief summary of its arguments and some comments de lege ferenda. | en |
| dc.description.sponsorship | Publikacja współfinansowana przez Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i Unię Miast Polskich. | |
| dc.description.tableofcontents | << s. 9-20>> Wstęp <<s. 21-102 >> Rozdział 1. Sens zasady materialnej równości wyborów << s. 103-152 >> Rozdział 2. Materialna równość wyborów w aspekcie konstytucyjnym << s. 153-206 >> Rozdział 3. Materialna równość wyborów w wyborach do rad gmin o liczbie mieszkańców nieprzekraczającej 20 tys. w świetle przepisów Kodeksu wyborczego << s. 207-268 >> Rozdział 4. Konsekwencje braku ustawowych gwarancji materialnej równości wyborów do rad małych i średnich gmin << s. 269-276 >> Zakończenie | |
| dc.identifier.citation | A. Cebula, Konstytucyjna zasada równości wyborów w wyborach do rad małych i średnich gmin. Aspekt materialny, INP PAN, Warszawa 2024. | |
| dc.identifier.doi | 10.5281/zenodo.10886093 | |
| dc.identifier.isbn | 978-83-66300-87-3 | |
| dc.identifier.uri | https://e-bp.inp.pan.pl/handle/123456789/908 | |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.publisher | INP PAN | |
| dc.relation.ispartofseries | Rozprawy Prawnicze. Seria monograficzna INP PAN. | |
| dc.subject | prawo konstytucyjne | pl |
| dc.subject | zasady konstytucyjne | pl |
| dc.subject | wybory samorządowe | pl |
| dc.subject | wybory do rad gmin | pl |
| dc.subject | jednomandatowy okręg wyborczy | pl |
| dc.subject | wielomandatowy okręg wyborczy | pl |
| dc.subject | zasada równości | pl |
| dc.subject | okręg wyborczy | pl |
| dc.subject | zasady ustrojowe | pl |
| dc.subject | wytyczne Państwowej Komisji Wyborczej | pl |
| dc.title | Konstytucyjna zasada równości wyborów w wyborach do rad małych i średnich gmin. Aspekt materialny | |
| dc.type | Book | |
| dcterms.references | Alexy R., Te Weight Formula, [w:] Studies in the Philosophy of Law, t. 3, J. Stelmach, B. Brożek, W. Załuski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007, s. 9–27. | |
| dcterms.references | Augustyniak M., Jednostki pomocnicze gminy, Wolters Kluwer, Warszawa 2010. | |
| dcterms.references | Banaszak B., Kodeks wyborczy. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2014. | |
| dcterms.references | Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, C.H. Beck , Warszawa 2009. | |
| dcterms.references | Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Wolters Kluwer, Warszawa 2012. | |
| dcterms.references | Banaszak B., Prawo konstytucyjne, C.H. Beck, Warszawa 2008. | |
| dcterms.references | Banaszak B., Preisner A., Wprowadzenie do prawa konstytucyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992. | |
| dcterms.references | Banaszak B., Proceduralne i materialnoprawne normy konstytucji, [w:] J. Trzciński (red.), Charakter i struktura norm konstytucji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997, s. 114–124. | |
| dcterms.references | Banaszak B., Zasada równości w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, [w:] L. Garlicki, A. Szmyt (red.), Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, Warszawa 2003, s. 23–31. | |
| dcterms.references | Bąkiewicz M., System wyborczy do samorządu terytorialnego w Polsce na tle europejskim, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008. | |
| dcterms.references | Bezubik K.M., Te Bigger the Choice, the Harder it ist o Choose – About the Reform of the Electoral System for the German Bundestag, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2022, nr 4, s. 341–350, http://dx.doi.org/10.15804/ppk.2022.04.27. | |
| dcterms.references | Bickerstaff S., Election Systems and Gerrymandering Worldwide, Springer, Cham 2020, https://doi.org/10.1007/978-3-030-30837-7. | |
| dcterms.references | Blackburn R., Te Electoral System in Britain, Macmillan, Londyn 1995. | |
| dcterms.references | Blais A., Introduction, [w:] A. Blais (red.), To keep or to change First Past the Post? Te politics of electoral reform, Oxford University Press, Oxford 2008, s. 1–6, https://doi. org/10.1093/acprof:oso/9780199539390.003.0001. | |
| dcterms.references | Blaise A., Frekwencja wyborcza, [w:] Zachowania polityczne, t. 2, R.J. Dalton, H.D. Klingemann (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 234–255. | |
| dcterms.references | Buczkowski J., Podstawowe zasady prawa wyborczego III Rzeczypospolitej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1998. | |
| dcterms.references | Buczkowski Ł., Jednostka a zbiorowość na przykładzie zasady przedstawicielskiej formy rządów, "Studia Politologiczne" 2019, nr 53, s. 114–143. | |
| dcterms.references | Burda A., Polskie prawo konstytucyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1977. | |
| dcterms.references | Butrym M., Preferencje milczącego elektoratu. Straty poparcia komitetów wyborczych w wyniku absencji wyborczej studentów w 2015 roku, "Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne" 2018, nr 57, s. 35–53, https://doi.org/10.15804/athena.2018.57.03. | |
| dcterms.references | Buzek J., Ordynacja wyborcza do Sejmu i Senatu, Książnica Polska Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, Warszawa – Lwów 1922. | |
| dcterms.references | Caramani D., Elections in Western Europe since 1815: electoral results by constituencies, Macmillan, Oxford 2000. | |
| dcterms.references | Cebula A., 3 = 1? O (nie)równości materialnej wyborów do rad gmin niebędących miastami na prawach powiatu, "Samorząd Terytorialny" 2014, nr 7–8, s. 58–68. | |
| dcterms.references | Cebula A., Electoral-law induced Distortions of the Constitutional Principle of Substantive Equality of Elections. Te Case of Polish Local Elections, "European Constitutional Law Review" 2018, nr 4, s. 721–750, https://doi.org/10.1017/S1574019618000378. | |
| dcterms.references | Cebula A., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 sierpnia 2018 r. (sygn. akt II OSK 2362118), "Przegląd Sejmowy" 2019, nr 1, s. 287–298, https://doi. org/10.31268/PS.2019.16. | |
| dcterms.references | Cebula A., Materialna równość wyborów do rad gmin niebędących miastami na prawach powiatu, "Państwo i Prawo" 2015, nr 2, s. 58–70. | |
| dcterms.references | Cebula A., Równość materialna wyborów. Ujęcie klasyczne i rewizjonistyczne, "Studia Wyborcze" 2021, nr 32, s. 7–27, https://doi.org/10.26485/SW/2021/32/1. | |
| dcterms.references | Chmaj M., Równość wobec prawa, [w:] M. Chmaj (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2008, s. 44–68. | |
| dcterms.references | Chmaj M., Skrzydło W., System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2011. | |
| dcterms.references | Chybalski P., Mandat poselski, [w:] M. Królikowski, W. Odrowąż-Sypniewski (red.), Przewodnik poselski. Organizacja i funkcje Sejmu, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2007, s. 19–46. | |
| dcterms.references | Cybichowski Z., Prawo wyborcze, [w:] Z. Cybichowski (red.), Encyklopedia podręczna prawa publicznego: konstytucyjnego, administracyjnego i międzynarodowego, t. 2, Instytut Wydawniczy "Biblioteka Polska", Warszawa 1930, s. 760–772. | |
| dcterms.references | Czaplicki K.W., Dauter B., Jaworski S.J., Kisielewicz A.J., Rymarz F., Zbieranek J., Kodeks wyborczy. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2018. | |
| dcterms.references | Cześnik M., Partycypacja wyborcza Polaków, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009. | |
| dcterms.references | Dahl R.A., A Preface to Democratic Teory, University of Chicago Press, Chicago 1956. | |
| dcterms.references | Dolnicki B., Cybulska R., Glumińska-Pawlic J., Jagoda J., Martysz C., Tanicka-Banacka M., Wierzbica A., Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2007. | |
| dcterms.references | Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Wolters Kluwer, Warszawa 2016. | |
| dcterms.references | Dudek D., Konstytucyjna aksjologia wyborów, [w:] F. Rymarz (red.), Iudices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Księga Pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego, Warszawa 2007, s. 43–58. | |
| dcterms.references | Działocha K., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP (stan doktryny prawa), [w:] K. Działocha (red.), Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2005, s. 6–23. | |
| dcterms.references | Ehlers D., Lechleitner M., Die Verfassungsmäßigkeit von Überhangmandaten, "JuristenZeitung" 1997, nr 15/16, s. 761–764. | |
| dcterms.references | Europejska Komisja dla Demokracji przez Prawo, Kodeks dobrej praktyki w sprawach wyborczych. Wytyczne i raport wyjaśniający, Wenecja, 18–19 października 2002 r. Feigenbaum E.D., Palmer J.A., Skelton D.T., Election Case Law 93: A Summary of Judicial Precedent on Election Issues Other Tan Campaign Financing, Diane Publishing Co., Waszyngton 1993. | |
| dcterms.references | Flis J., Michalak. B., Mieszany system wyborczy – cztery warianty dla Polski, "Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne" 2017, nr 55, s. 65–88, https://doi.org/10.15804/ athena.2017.55.04. | |
| dcterms.references | Flis J., Stolicki D., JOW-y w gminach. Lokalne partie władzy a nowe reguły rywalizacji, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2017, nr 3, s. 253–266. | |
| dcterms.references | Flis J., Stolicki D., Skrzywione podziały. Na tropie gerrymanderingu w polskich gminach, "Zarządzanie Publiczne" 2015, nr 4, s. 23–35, https://doi.org/10.15678/ ZP.2015.34.4.02. | |
| dcterms.references | Frydrych-Depka A., Serowaniec M., Wybory niesporne w polskim samorządowym prawie wyborczym, [w:] B. Banaszak, A. Bisztyga, A. Feja-Paszkiewicz (red.), Aktualne problemy prawa wyborczego, Ofcyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2015. | |
| dcterms.references | Galicki J., Charakterystyka prawna mandatu radnego, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2018. | |
| dcterms.references | Garlicki L., Uwagi do art. 96, [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999. | |
| dcterms.references | Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Wydawnictwo Liber, Warszawa 2010. | |
| dcterms.references | Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Wolters Kluwer, Warszawa 2021. | |
| dcterms.references | Garlicki L., Wprowadzenie, [w:] B. Porzecka (red.). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej i inne akty prawne. Teksty jednolite wraz z wprowadzeniem Profesora dr. hab. Lecha Garlickiego, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 7–31. | |
| dcterms.references | Gebethner S., Realizacja zasady równości po ustanowieniu okręgów jednomandatowych w wyborach do Senatu a deformacja wyników wyborów w 2011 roku, [w:] Zasada równości oraz problematyka reprezentatywności w wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Opinie i Ekspertyzy, nr 184, Kancelaria Senatu, Warszawa 2012, s. 9–30, https://www.senat. gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/26/plik/oe-184_inter.pdf [dostęp: 27.03.2024]. | |
| dcterms.references | Gebethner S., Prawo i system wyborczy w świetle realizacji postanowień Konstytucji, [w:] Z. Jarosz (red.), Parlament. Model konstytucyjny i praktyka ustrojowa, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006, s. 9–27. | |
| dcterms.references | Gendźwiłł A., Zmiany niezauważone? O tym, jak zadziałały jednomandatowe okręgi wyborcze w wyborach do rad gmin w 2014 roku, [w:] J. Załuska (red.), Co się stało 16 listopada? Wybory samorządowe 2014, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2015, s. 67–80. | |
| dcterms.references | Gendźwiłł A., Żółtak T., Skutki wprowadzenia okręgów jednomandatowych w wyborach lokalnych, "Studia Regionalne i Lokalne" 2016, nr 3, s. 94–116, https://doi. org/10.7366/1509499536505. | |
| dcterms.references | Gizbert-Studnicki T., Płeszka K., Dwa ujęcia wykładni praw. Próba konfontacji, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, vol. 677. Prace z Nauk Politycznych" 1984, nr 20, s. 17–27. | |
| dcterms.references | Gizbert-Studnicki T., Recenzja książki M. Zielińskiego «Wykładnia prawa. Zasady. Reguły. Wskazówki», "Państwo i Prawo" 2002, nr 8, s. 92–94. | |
| dcterms.references | Goinard M., Te Growing Role of the European Parliament as an EU Foreign Policy Actor, [w:] M. Westlake (red.), Te European Union's New Foreign Policy. Te European Union in International Affairs, Palgrave Macmillan, Londyn 2020, s. 107–124. | |
| dcterms.references | Goldstein R.J., Political repression in the 19th century Europe, Routledge, Abingdon 2010. | |
| dcterms.references | Grabowska S., Składowski K., Podstawowe pojęcia z zakresu prawa wyborczego,[w:] S. Grabowska, K. Składowski (red.), Prawo wyborcze do parlamentu w wybranych państwach europejskich, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2006, s. 11–20. | |
| dcterms.references | Grajewski K., Odpowiedzialność posłów i senatorów na tle zasady wolego mandatu, Wolters Kluwer, Warszawa 2009. | |
| dcterms.references | Granat M., O istocie mandatu przedstawicielskiego, [w:] M. Kruk (red.), Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2013, s. 13–24. | |
| dcterms.references | Gwiazda M., Motywy niegłosowania, "Opinie i Diagnozy" 2015, nr 33, s. 164–169. | |
| dcterms.references | Hadrowicz E., Jednomandatowe okręgi wyborcze, czyli elekcja gminnych władz samorządowych na nowych zasadach, "Samorząd Terytorialny" 2014, nr 10, s. 51–59. | |
| dcterms.references | Haman J., Demokracja, decyzje, wybory, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003. | |
| dcterms.references | Haman J., Podział mandatów pomiędzy okręgi wyborcze w świetle teorii sprawiedliwego podziału dóbr, "Przegląd Sejmowy" 2002, nr 1, s. 9–34. | |
| dcterms.references | Hulst M. van der, Te parliamentary mandate. A global comparative study, Inter-Parliamentary Union, Genewa 2000. | |
| dcterms.references | Ilski Z., Wzór systemu wyborczego Polski przedrozbiorowej (XV–XVIII wiek), "Studia Wyborcze" 2017, t. 24, s. 65–82, https://doi.org/10.26485/SW/2017/24/3. | |
| dcterms.references | Izdebski H., Reprezentatywność a rola Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Zasada równości oraz problematyka reprezentatywności w wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Opinie i Ekspertyzy, nr 184, Kancelaria Senatu, Warszawa 2012, s. 31–36, https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/26/plik/oe-184_inter.pdf [dostęp: 27.03.2024]. | |
| dcterms.references | James M.R., Two Concepts of Constituency, "Te Journal of Politics" 2015, nr 2, s. 381–393. | |
| dcterms.references | Jarecka A., Zasada powszechności i równości w polskim prawie wyborczym, Centrum Studiów Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2000. | |
| dcterms.references | Jarentowski M., Równość w wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Uwagi wprowadzające, [w:] Zasada równości oraz problematyka reprezentatywności w wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Opinie i Ekspertyzy, nr 184, Kancelaria Senatu, Warszawa 2012, s. 3–8, https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/26/ plik/oe-184_inter.pdf [dostęp: 27.03.2024]. | |
| dcterms.references | Jarosz Z., System wyborczy PRL, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967. | |
| dcterms.references | Jaskiernia J., Głos w Dyskusji w dniu I, [w:] R. Grabowski, S. Grabowska (red.), Zmiana ordynacji wyborczej a zmiana konstytucji. Międzynarodowa konferencja naukowa. Rzeszów 3–4 marca 2008 roku, Bonus Liber, Rzeszów 2008, s. 53–56. | |
| dcterms.references | Jaskiernia J., Przesłanki aksjologiczne usztywniania zasad wyborczych w ustawie zasadniczej a problem racjonalności postulatów zmiany konstytucji, [w:] R. Grabowski, S. Grabowska (red.), Zmiana ordynacji wyborczej a zmiana konstytucji. Międzynarodowa konferencja naukowa. Rzeszów 3–4 marca 2008 roku, Bonus Liber, Rzeszów 2008, s. 161–168. | |
| dcterms.references | Jaskiernia J., Zasada równości w prawie wyborczym USA, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1992. | |
| dcterms.references | Jaworski S.J., Zbieranek J., Art. 369. Zasady prawa wyborczego w wyborach samorządowych, [w:] K.W Czaplicki., B. Dauter, S.J. Jaworski, A. Kisielewicz, F. Rymarz, J. Zbieranek (red.), Kodeks wyborczy. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2018, s. 702–704. | |
| dcterms.references | Johnston R., Pattie C., Dorling D., Rossiter D., From Votes to Seats. Te Operation of theUK Electoral System Since 1945, Manchester University Press, Manchester – Nowy Jork 2002. | |
| dcterms.references | Johnston R., Redistricting by Independent Commissions: A Perspective fom Britain, "Annals of the Association of American Geographers" 1982, nr 4, s. 457–470. | |
| dcterms.references | Juchniewicz J., Kazimierczuk M., Wolności i prawa polityczne, [w:] M. Chmaj (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2008, s. 114–150. | |
| dcterms.references | Kaase M., Perspektywa badan partycypacji politycznej, [w:] J. Dalton, H.D. Klingemann (red.), Zachowania polityczne, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 364–380. | |
| dcterms.references | Kamińska-Korolczuk K., Partycypacja polityczna kobiet w Europie – stan obecny i wyzwania przyszłości, "Cywilizacja i Polityka" 2019, nr 17, s. 89–108, https://doi. org/10.15804/cip201907. | |
| dcterms.references | Kamiński M.M., Ordynacje większościowe i JOW-y. Kompendium reformatora ordynacji wyborczej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2016. | |
| dcterms.references | Karpowicz E., Reprezentowanie przez posła interesów społecznych, "Przegląd Sejmowy" 2002, nr 2, s. 32–54. | |
| dcterms.references | Kisiel W., Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce, LexisNexis, Warszawa 2003. | |
| dcterms.references | Klingemann H.D., Wessels B., Te political consequences of Germany's mixed-member system: Personalization at the grass roots?, [w:] M. Soberg Shugart, M.P. Wattenberg (red.), Mixed-member electoral systems: the best of both worlds?, Oxford University Press, Oxford 2001, s. 279–296, https://doi.org/10.1093/019925768X.003.0014. | |
| dcterms.references | Konopczyński W., Liberum veto, Wydawnictwo Składy Główne S.A. Krzyżanowski, Kraków 1918. | |
| dcterms.references | Kowalczyk T., Znaczenie zasady równości prawa wyborczego w prawie polskim przed wej- ściem w życie Kodeksu wyborczego, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2013, nr 2, s. 119–138, https://doi.org/10.15804/ppk.2013.02.06. | |
| dcterms.references | Kręcisz W., System wyborczy, [w:] W. Skrzydło (red.), Polskie prawo konstytucyjne, Morpol, Lublin 1998, s. 208–225. | |
| dcterms.references | Kruk M., Koncepcja mandatu przedstawicielskiego w konstytucyjnej doktrynie i praktyce, "Przegląd Sejmowy" 1993, nr 4, s. 15–33. | |
| dcterms.references | Kruk M., Zasada równości w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, [w:] M. Zubik (red.), Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Wydawnictwo Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2006, s. 281–299. | |
| dcterms.references | Kryszeń G., Konstytucyjne formy aktywności narodu w procesie sprawowania władzy publicznej, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2014, nr 2, s. 155–185, https://doi. org/10.15804/ppk.2014.02.11. | |
| dcterms.references | Kryszeń G., Standardy prawne wolnych wyborów parlamentarnych, Temida 2, Białystok 2007. | |
| dcterms.references | Kuciński J., Wołpiuk W.J., Zasady ustroju politycznego państwa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997, Wolters Kluwer, Warszawa 2012. | |
| dcterms.references | Kulig A., Zasady prawa wyborczego w wyborach do Sejmu, Senatu i wyborach na urząd prezydenta, [w:] P. Tuleja (red.), Prawo konstytucyjne, C.H. Beck, Warszawa 1995, s. 112–128. | |
| dcterms.references | Laskowska M., Kogo reprezentuje poseł?, [w:] M. Kruk (red.), Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2013, s. 201–243. | |
| dcterms.references | Laskowska M., Mandat przedstawicielski w III RP, [w:] M. Kruk (red.), Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2013, s. 116–136. | |
| dcterms.references | Lijphart A., Electoral systems and party systems. a study of twenty-seven democracies 1945– 1990, Oxford University Press, Oxford 1994. | |
| dcterms.references | Lorentz K., Wpływ funkcji wyborów na kryteria oceny sprawiedliwości podziału mandatów, "Studia Wyborcze" 2011, nr 12, s. 7–28. | |
| dcterms.references | López-Pintor R., Electoral Management Bodies as Institutions of Governance, Bureau for Development Policy United Nations Development Programme, Nowy Jork 2000. | |
| dcterms.references | Lubaczewska A., Gwarancje realizacji czynnego i biernego prawa wyborczego, [w:] F. Rymarz (red.), Demokratyczne standardy prawa wyborczego Rzeczypospolitej Polskiej. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego, Warszawa 2005, s. 177–198. | |
| dcterms.references | Łukowiak D., Konstytucyjne ramy kadencyjności organów władzy publicznej, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2020, 82(1), s. 131–144, https://doi. org/10.14746/rpeis.2020.82.1.9. | |
| dcterms.references | Majchrowski J., Konstytucja i orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego RP a prawo wyborcze w Polsce, [w:] R. Grabowski, S. Grabowska (red.), Zmiana ordynacji wyborczej a zmiana konstytucji. Międzynarodowa konferencja naukowa. Rzeszów 3–4 marca 2008 roku, Bonus Liber, Rzeszów 2008, s. 105–113. | |
| dcterms.references | Masternak-Kubiak M., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 listopada 2006 r. (sygn. akt K 31/06), "Przegląd Sejmowy" 2007, nr 2, s. 171–175. | |
| dcterms.references | Matczak P., Kotnarowski M., Jednostki pomocnicze samorządu: między obywatelem a władzą, [w:] A. Olech (red.), Dyktat czy uczestnictwo? Diagnoza partycypacji publicznej w Polsce, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012, s. 211–233. | |
| dcterms.references | Mączyński A., Konstytucyjne podstawy prawa wybierania, [w:] F. Rymarz (red.), Iudices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Księga Pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego, Warszawa 2007, s. 133–144. | |
| dcterms.references | Mączyński M., Rola i miejsce jednostek pomocniczych gmin w społeczeństwie obywatelskim, [w:] K. Bandarzewski, P. Chmielnicki, M. Mączyński, S. Płażek, Jednostki pomocnicze gminy, PROMO, Kraków 2002, s. 28–45. | |
| dcterms.references | Michalak B., Realizacja zasady równości na gruncie prawa wyborczego, [w:] J. Klebaniuk (red.), Oblicza nierówności społecznych. Studia interdyscyplinarne, ENETEIA, Warszawa 2007, s. 215–232. | |
| dcterms.references | Michalak B., Gerrymandering, [w:] A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło (red.), Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 63–64. | |
| dcterms.references | Michalak B., Hilla metoda, [w:] A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło (red.), Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 77–78. | |
| dcterms.references | Michalak B., Kto traci, a kto zyskuje na systemie podziału mandatów pomiędzy okręgi w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Polsce, "Przegląd Sejmowy" 2015, nr 1, s. 27–44. | |
| dcterms.references | Michalak B., Non-voters, [w:] A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło (red.), Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 140. | |
| dcterms.references | Michalak B., Norma przedstawicielstwa, [w:] A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło (red.), Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 140–141. | |
| dcterms.references | Michalak B., Okręgi wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego, [w:] A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło (red.), Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 150–151. | |
| dcterms.references | Michalak B., Siła głosu, [w:] A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło (red.), Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 212. | |
| dcterms.references | Mordwiłko J., Wybrane problemy prawa wyborczego do organów jednostek samorządu terytorialnego, [w:] S. Jaworski, K. Czaplicki (red.), Księga pamiątkowa z okazji obchodów 20-lecia demokratycznych wyborów w Polsce, Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego, Warszawa 2011, s. 91–105. | |
| dcterms.references | Nohlen D., Wahlsysteme der Welt: Daten und Analysen, R. Piper & Co. Verlag, Monachium 1978. | |
| dcterms.references | Ochman P., Pisz M., Piotrowski R. (red.), Prawo konstytucyjne. Kompendium, C.H. Beck, Warszawa 2018. | |
| dcterms.references | Opaliński E., Kultura polityczna szlachty polskiej w latach 1587–1652, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1995. | |
| dcterms.references | Perelman C., O sprawiedliwości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959. | |
| dcterms.references | Pierzgalski M., Gerrymandering, czyli manipulowanie strukturą granic okręgów wyborczych, "Studia Socjologiczne" 2015, nr 3, s. 7–39. | |
| dcterms.references | Pierzgalski M., Metody ilościowe w badaniu systemów wyborczych. Na przykładach z państw Azji Wschodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012. | |
| dcterms.references | Pierzgalski M., Stępień P., A Peculiar Interpretation of the Constitutional Principle of "One Person, One Vote" in Poland: Voter (In)equality in the Elections to 1,200 Local Legislatures, "East European Politics and Societies" 2017, 31(4), s. 704–738, https://doi. org/10.1177/0888325417717787. | |
| dcterms.references | Pierzgalski M., Stępień P., Instytucjonalne uwarunkowania procedury zmiany granic okrę- gów wyborczych w Stanach Zjednoczonych, "Studia Wyborcze" 2016, nr 22, s. 8–29. | |
| dcterms.references | Pierzgalski M., Stępień P., Nierówność wyborców w wyborach gminnych 2014, "Studia Socjologiczne" 2017, nr 1, s. 103–136. | |
| dcterms.references | Pildes R.H., Te Constitutionalization of Democratic Politics – Te Supreme Court, 2003 Term, "Harvard Law Review" 2004, nr 118, s. 29–154. | |
| dcterms.references | Piotrowski R., Zasada równości a wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Zasada równości oraz problematyka reprezentatywności w wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Opinie i Ekspertyzy, nr 184, Kancelaria Senatu, Warszawa 2012, s. 37–43 , https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/26/plik/oe-184_inter.pdf [dostęp: 27.03.2024]. | |
| dcterms.references | Postawy mieszkańców wsi wobec polityki, "Komunikat z Badań Centrum Badania Opinii Społecznej" 2014, nr 30. | |
| dcterms.references | Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2013. | |
| dcterms.references | Raciborski J., Antynomie konstytucyjnych wartości w polskim prawie wyborczym, "Studia Prawnicze" 2001, nr 1, s. 5–22. | |
| dcterms.references | Rakowska A., Skotnicki K., Zmiany w prawie wyborczym wprowadzone przez Kodeks wyborczy, "Przegląd Sejmowy" 2011, nr 4, s. 9–32. | |
| dcterms.references | Reeve A., Ware A., Electoral Systems: A Teoretical and Comparative Introduction, Routledge, Nowy Jork 1992. | |
| dcterms.references | Rehfeld A., The Concept of Constituency: Political Representation, Democratic Legitimacy, and Institutional Design, Cambridge University Press, Nowy Jork 2005. | |
| dcterms.references | Roguska B., Aktywność społeczno-polityczna Polaków, "Opinie i Diagnozy" 2016, nr 35, s. 31–46. | |
| dcterms.references | Rossiter D.J., Johnston R.J., Pattie C.J., The Boundary Commissions: Redrawing the UK's map of Parliamentary constituencies, Manchester University Press, Manchester – Nowy Jork 1999. | |
| dcterms.references | Rymarz F., Konstytucjonalizacja Państwowej Komisji Wyborczej (Wnioski de lege ferenda), [w:] F. Rymarz (red.), Demokratyczne Standardy Prawa Wyborczego w Rzeczypospolitej Polskiej. Teoria i Praktyka, Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego, Warszawa 2005, s. 237–258. | |
| dcterms.references | Rymarz F., O wyższy poziom legislacji i stabilizację polskiego prawa wyborczego, [w:] F. Rymarz (red.), Iudices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Księga Pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego, Warszawa 2007, s. 145–154. | |
| dcterms.references | Safan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP. [Tom II]. Komentarz do art. 87–243, C.H. Beck, Warszawa 2016. | |
| dcterms.references | Sarnecki P., Prawo konstytucyjne Rzeczypospolitej Polskiej, C.H. Beck, Warszawa 2010. | |
| dcterms.references | Sarnecki P., W sprawie procedury wyborczej do Parlamentu Europejskiego, "Przegląd Sejmowy" 2003, nr 5, s. 29–42. | |
| dcterms.references | Schwartz N.L., Te Blue Guitar: Political Representation and Community, University of Chicago Press, Chicago 1988. | |
| dcterms.references | Shugart M.S., "Extreme" Electoral Systems and the Appeal of the Mixed-Member Alternative, [w:] M.S. Shugart, M.P. Wattenberg (red.), Mixed-member electoral systems: the best of both worlds?, Oxford University Press, Oxford 2001, s. 25–54. | |
| dcterms.references | Shugart S.M., Wattenberg M.P., Introduction: The Electoral Reform of the Twenty-First Century?, [w:] M.S. Shugart, M.P. Wattenberg (red.), Mixed-member electoral systems: the best of both worlds?, Oxford University Press, Oxford 2001, s. 1–8. | |
| dcterms.references | Shugart M.S., Wattenberg M.P., Mixed-Member Electoral Systems: A Defnition and Typology, [w:] M.S. Shugart, M.P. Wattenberg (red.), Mixed-member electoral systems: the best of both worlds?, Oxford University Press, Oxford 2001, s. 9–24. | |
| dcterms.references | Sinclaire J., A Letter on Parliamentary Representation, printed for J. Stockdale, Londyn 1783. | |
| dcterms.references | Składowski K., Wpływ wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach samorządowych na wyniki wyborów, [w:] R.P. Krawczyk, A. Borowicz (red.), Aktualne problemy samorządu terytorialnego po 25 latach jego istnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, s. 97–118. | |
| dcterms.references | Składowski K., Zasada równości wyborów a wybory do Senatu w kodeksie wyborczym, [w:] K. Skotnicki (red.), Kodeks wyborczy. Wstępna ocena, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2011, s. 268–295. | |
| dcterms.references | Skotnicki K., Jednomandatowe czy wielomandatowe okręgi wyborcze, [w:] W. Skrzydło, W. Szypował, K. Eckhardt (red.), Problemy prawa wyborczego Polski i Ukrainy. Materiały drugiego posiedzenia Polsko-Ukraińskiego Klubu Konstytucjonalistów (Sieniawa 29 września–1 października 2008 r.), Wyższa Szkoła Prawa i Administracji, Przemyśl – Rzeszów 2010, s. 32–51. | |
| dcterms.references | Skotnicki K., Konstytucyjne i polityczne determinanty statusu posła i senatora, [w:] Z. Jarosz (red.), Parlament. Model konstytucyjny i praktyka ustrojowa, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006. | |
| dcterms.references | Skotnicki K., Odpowiedź na ankietę konstytucyjną, [w:] B. Banaszak, J. Zbieranek (red.), Ankieta konstytucyjna, Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2011, s. 103– 116. | |
| dcterms.references | Skotnicki K., Reprezentacja w radzie gminy przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych oraz mniejszości posługującej się językiem regionalnym, [w:] K. Skotnicki (red.), Samorządność ustrojowa samorządu terytorialnego w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020, s. 337–354. | |
| dcterms.references | Skotnicki K., Równość proporcjonalna w prawie wyborczym, [w:] D. Lengyelová (red.), (Nerovnosť a rovnoprávnosť: zborník z medzinárodnej konferencie konanej v dňoch 13.–15. októbra 2005 v Tatranskej Štrbe v rámci riešenia štátneho programu výskumu a vývoja "Právne vedy a ich prínos k analýze procesu transformácie v podmienkach integrácie do EÚ", Ústav štátu a práva Slovenskej akadémie vied, Bratysława 2005, s. 166–179. | |
| dcterms.references | Skotnicki K., System wyborczy do Sejmu i Senatu, [w:] D. Górecki (red.), Polskie prawo konstytucyjne, Wolters Kluwer, Warszawa 2012, s. 86–101. | |
| dcterms.references | Skotnicki K., Wpływ funkcji wyborów na prawo wyborcze i system wyborczy. Zarys problematyki, "Przegląd Sejmowy" 2007, nr 2, s. 11–28. | |
| dcterms.references | Skotnicki K., Zasada powszechności w prawie wyborczym. Zagadnienia teorii i praktyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2000. | |
| dcterms.references | Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2013. | |
| dcterms.references | Sobieski W., Pamiętny sejm, Gebethner i Wolff, Warszawa 1913. | |
| dcterms.references | Sokala A., Bezpośredniości wyborów zasada, [w:] A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło (red.), Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 22.Sokala A., Bezpośredniości wyborów zasada, [w:] A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło (red.), Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 22. | |
| dcterms.references | Sokala A., Równości wyborów zasada, [w:] B. Michalak, A. Sokala, Leksykon prawa wyborczego i systemów wyborczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 124–125. | |
| dcterms.references | Szewc A., Ustawa o samorządzie województwa. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2008. | |
| dcterms.references | Tompson D.F., Just Elections: Creating a Fair Electoral Process in the United States, University of Chicago Press, Londyn – Chicago 2002. | |
| dcterms.references | Tokarczyk R., Filozofa prawa, LexisNexis, Warszawa 2009. | |
| dcterms.references | Tomuschat C., Germany's Mixed-Member Electoral System: A Victim of its Sophistication?, "German Law Journal" 2013, nr 1, s. 213–237, https://doi.org/10.1017/ S2071832200001772. | |
| dcterms.references | Tuleja P., Konstytucyjne podstawy biernego prawa wyborczego do organów samorządu terytorialnego, [w:] D. Dudek, M. Łapski, W. Łączkowski (red.), Amicus Hominis Et Defensor Iustitiae. Przyjaciel człowieka i obrońca sprawiedliwości, Księga Jubileuszowa w 70. rocznicę urodzin Sędziego Ferdynanda Rymarza, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010, s. 384–395. | |
| dcterms.references | Tuleja P., Ordynacja wyborcza do rad gmin w praktyce, "Samorząd Terytorialny" 1991, nr 6, s. 8–21. | |
| dcterms.references | Tuleja P., Skarga konstytucyjna jako środek ochrony praw wyborczych, [w:] F. Rymarz (red.), Iudices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Księga Pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego, Warszawa 2007, s. 181–190. | |
| dcterms.references | Tuleja P., Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności – wybrane problemy, Zakamycze, Kraków 2003. | |
| dcterms.references | Tuleja P., Zasady konstytucyjne, [w:] P. Sarnecki (red.), Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997, s. 11–27. | |
| dcterms.references | Tybuchowska-Hartlińska K., Partycypacja polityczna w Polsce, "Political Preferences" 2015, nr 10, s. 51–70. | |
| dcterms.references | Uziębło P., Konstytucyjność zmian samorządowej ordynacji wyborczej, "Gdańskie Studia Prawnicze. Przegląd Orzecznictwa" 2007, nr 2, s. 167–176. | |
| dcterms.references | Uziębło P., Prawo wyborcze do Parlamentu Republiki Czeskiej po reformie z roku 2000, "Przegląd Sejmowy" 2002, nr 2, s. 75–94. | |
| dcterms.references | Uziębło P., Realizacja zasady równości wyborów do organu stanowiącego miast na prawach powiatu, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2012, nr 2, s. 31–54. | |
| dcterms.references | Uziębło P., Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego. Glosa do wyroku TK z dnia 28 lutego 2005 r., K 17/03, "Gdańskie Studia Prawnicze. Przegląd Orzecznictwa " 2005, nr 3, s. 167–179. | |
| dcterms.references | Uziębło P., Zasada równości wyborów parlamentarnych w państwach europejskich i południowoamerykańskich, Wolters Kluwer, Warszawa 2013. | |
| dcterms.references | Uziębło P., Zmiany i projekty zmian ordynacji wyborczych w latach 1997–2008, [w:] S. Grabowska; R. Grabowski (red.), Zmiana ordynacji wyborczej a zmiana konstytucji, Bonus Liber, Rzeszów 2008, s. 27–52. | |
| dcterms.references | Williams M.S., Voice, Trust, and Memory, Princeton University Press, Princeton NJ 1998. | |
| dcterms.references | Wronkowska S., W sprawie bezpośredniego stosowania Konstytucji, "Państwo i Prawo" 2001, nr 9, s. 3–23. | |
| dcterms.references | Wykaz identyfkatorów i nazw jednostek podziału terytorialnego kraju. Podział terytorialny z dnia 1 stycznia 2010 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2010. | |
| dcterms.references | Zakrzewski W., Podstawowe wolności prawa i obowiązki człowieka i obywatela, [w:] W. Skrzydło (red.), Polskie prawo konstytucyjne, Morpol, Lublin 1998, s. 163–188. | |
| dcterms.references | Zakrzewski W., Status jednostki w państwie, [w:] E. Gdulewicz (red.), Konstytucyjny system organów państwowych, Verba, Lublin 2009, s. 59–73. | |
| dcterms.references | Ziółkowski M., Zasada równości w prawie, "Państwo i Prawo" 2015, nr 15, s. 94–11. | |
| dcterms.references | Zubik M., Prawo konstytucyjne współczesnej Polski, C.H. Beck, Warszawa 2021. | |
| dcterms.references | Żukowski A., Partycypacja wyborcza kobiet – wyzwania i dylematy, Centrum Studiów Wyborczych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011. | |
| dcterms.references | Dekret Naczelnika Państwa o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego z 28 listopada 1918 r. (Dz.U. 1918 Nr 18, poz. 46). | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 28 lipca 1922 r. – Ordynacja Wyborcza do Sejmu, Dz.U. 1922 Nr 66, poz. 590. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 28 lipca 1922 r. – Ordynacja Wyborcza do Senatu, Dz.U. 1922 Nr 66, poz. 591. | |
| dcterms.references | Akt dotyczący wyborów członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich ustanowiony Decyzją Rady Unii Europejskiej 76/787/EWWiS, EWG, Euratom z 20 września 1976 r. (Dz.U. L 278 z 8 października 1976, s. 1). | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej X kadencji, na lata 1989–1993, Dz.U. 1889 Nr 19, poz. 102. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, Dz.U. 1990 Nr 16, poz. 95. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, Dz.U. 1990 Nr 16, poz. 96. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 28 czerwca 1991 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1991 Nr 59, poz. 252. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 28 czerwca 1991 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1991 Nr 59, poz. 252. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 28 maja 1993 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1993 Nr 45, poz. 205. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, Dz.U. 1994 Nr 85, poz. 388. | |
| dcterms.references | Zákon 247/1995 Sb. ze dne 27. září 1995 o volbách do Parlamentu České republiky a o změně a doplnění některých dalších zákonů (Ustawa z dnia 27 września 1995 r. o wyborach do parlamentu Republiki Czeskiej oraz zmianie i uzupełnieniu niektó- rych innych ustaw). | |
| dcterms.references | Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz.U. 1998 Nr 91, poz. 578. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, Dz.U. 1998 Nr 91, poz. 576. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików, Dz.U. 1998 Nr 95, poz. 602. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 2001 Nr 46, poz. 499. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta, Dz.U. 2002 Nr 113, poz. 984. | |
| dcterms.references | Decyzja Rady Unii Europejskiej 2002/772/WE, Euratom z 25 czerwca i 23 września 2002 r. zmieniająca Akt dotyczący wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, załączony do decyzji 76/787/EWWiS, EWG, Euratom, Dz.U. L 283 z 21 października 2002 r., s. 1. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. – Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego, Dz.U. 2004 Nr 25, poz. 219. | |
| dcterms.references | Sprawozdanie stenografczne z 79. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 grudnia 2010 r., Warszawa 2010. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy, Dz.U. 2011 Nr 21, poz. 112. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy, Dz.U. 2011 Nr 21, poz. 113. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy, Dz.U. 2011 Nr 102, poz. 588. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 27 maja 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks, Dz.U. 2011 Nr 147, poz. 881. | |
| dcterms.references | Uchwała nr 32/249/2012 Rady Miasta Sulejówek z 25 października 2012 r., Dz. Urz. Woj. Mazowieckiego 2012 r., poz. 9548. | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, Dz.U. 2018, poz. 130. | |
| dcterms.references | Uchwała nr 54/461/2018 Rady Miasta Sulejówek z 12 kwietnia 2018 r., Dz. Urz. Woj. Mazowieckiego 2018, poz. 4973 | |
| dcterms.references | Ustawa z dnia 15 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2018, poz.1349. | |
| dcterms.references | Wyrok Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych z 17 lutego 1964 r., Wesberry v. Sanders, "United States Report" 1964, t. 376, s. 1. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 26 maja 1998 r., K 17/98, LEX 33149. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 25 maja 1999 r., SK 9/98, LEX 37323. | |
| dcterms.references | Postanowienie TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, LEX 49546. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 10 kwietnia 2002 r., K 26/00, LEX 54052. | |
| dcterms.references | Postanowienie TK z 6 lutego 2003 r., Ts 128/02, LEX 80941. | |
| dcterms.references | Postanowienie TK z 3 listopada 2004 r., SK 24/01, LEX 133794. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 8 lutego 2005 r., K 17/03, Dz.U. 2005 Nr 27, poz. 234. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 5 października 2005 r., SK 39/05, LEX 165350. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 17 maja 2006 r., K 33/05, Dz.U. 2006 Nr 86, poz. 602. | |
| dcterms.references | Wyrok WSA we Wrocławiu z 10 października 2006 r., III SA/Wr 368/06, LEX 913948. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 3 listopada 2006 r., K 31/06, Dz.U. 2006 Nr 202, poz. 1493. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 9 stycznia 2007 r., P 5/05, LEX 232285. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 19 maja 2011 r., SK 9/08, LEX 824233. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 20 lipca 2011 r., K 9/11, LEX 936458. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z grudnia 2011 r., SK 44/09, LEX 1094211. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 21 stycznia 2014 r., SK 5/12, LEX 1415468. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z lutego 2014 r., U 2/12, LEX 1427586. | |
| dcterms.references | Postanowienie TK z 28 lipca 2014 r., Ts 71/13, LEX 1604701. | |
| dcterms.references | Wyrok TK z 6 kwietnia 2016 r., P 5/14, Dz.U. 2016, poz. 1232. | |
| dcterms.references | Wyrok WSA w Poznaniu z 22 września 2009 r., II SA/Po 350/09, LEX 603146. | |
| dcterms.references | Postanowienie WSA w Warszawie z 10 lipca 2013 r., II SA/Wa 428/13, LEX 1439694. | |
| dcterms.references | Wyrok NSA z 28 lutego 2017 r., II GSK 4844/16, LEX 2429588. | |
| dcterms.references | Wyrok NSA z 11 października 2017 r., II OSK 2074/17, LEX 2404407. | |
| dcterms.references | Wyrok NSA z 16 sierpnia 2018 r, II OSK 2362/18, LEX 2551670. | |
| dcterms.references | Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z 7 maja 2012 r. w sprawie wytycznych i wyja- śnień dotyczących podziału jednostek samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze, M.P., poz. 354. | |
| dcterms.references | Stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej z 8 listopada 2012 r. dotyczące sposobu rozumienia art. 417–419 Ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy, ZPOW – 703-40/12. | |
| dcterms.references | Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z 26 listopada 2012 r., ZPOW 730-62/12. | |
| dcterms.references | Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z 15 lutego 2018 r. w sprawie wytycznych i wyja- śnień dotyczących podziału jednostek samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze, M.P., poz. 204. | |
| dcterms.references | Pismo Państwowej Komisji Wyborczej z 12 marca 2018 r., ZPOW-521-8/18. | |
| dcterms.references | Uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z 11 czerwca 2018 r., ZPOW-5244-52/18. | |
| dcterms.references | Stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej wyrażone w piśmie procesowym z 20 czerwca 2018 r. skierowanym do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ZPOW-5244-52/18. | |
| dcterms.references | Pismo Komisarza Wyborczego w Siedlcach z 7 listopada 2012 r., DSD.732-5/12. | |
| dcterms.references | Postanowienie Komisarza Wyborczego w Siedlcach II z 9 kwietnia 2018 r, DSD-5244-3/18. | |
| dcterms.references | Postanowienie Komisarza Wyborczego w Siedlcach II z 30 kwietnia 2018 r., DSD-5244-6/18. | |
| dcterms.references | Korespondencja e-mailowa Delegatury Krajowego Biura wyborczego w Siedlcach z Sekretarz Miasta Sulejówek z dnia 9 marca 2018 r. | |
| dcterms.references | Będą zmiany w systemie wyborczym? Posłowie Kukiz'15 i PiS, chcą rewolucji w ordynacji, "Polska Agencja Prasowa" 2022, https://www.pap.pl/aktualnosci/ news%2C1462914%2Cbeda-zmiany-w-systemie-wyborczym-poslowie-kukiz15-i- -pis-chca-rewolucji-w [dostęp: 30.11.2022]. | |
| dcterms.references | Burnett K.D., Congressional Apportionment, US Census Bureau 2011, https://www.census. gov/content/dam/Census/library/publications/2011/dec/c2010br-08.pdf [dostęp: 15.11.2021]. | |
| dcterms.references | Code of Good Practice in Electoral Matters: Guidelines and Explanatory Report, https://www. venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdf=CDL-AD(2002)023rev- 2-cor-e&yearrelated=2002 [dostęp: 25.10.2022]. | |
| dcterms.references | Constituency, https://www.lexico.com/defnition/constituency [dostęp: 3.02.2021]. | |
| dcterms.references | Das Datenhandbuch zur Geschichte des Deutschen Bundestages, Kapitel 1.13 Überhangmandate und Ausgleichsmandate, https://www.bundestag.de/resource/blob/196114/ bc6f576174f21b74ebb8263c925910ec/Kapitel_01_13___berhangmandate_und_ Ausgleichsmandate-data.pdf [dostęp: 15.11.2022]. | |
| dcterms.references | Fünfundzwanzigstes Gesetz zur Änderung des Bundeswahlgesetzes, https://www.reguvis. de/fleadmin/Betrif-Recht/Dokumente/edrucksachen/pdf/bgbl120s2395.pdf [dostęp: 15.11.2022]. | |
| dcterms.references | Gay O., Te Rules for the Redistribution of Seats – history and reform, House of Commons Library, Londyn 2010, https://commonslibrary.parliament.uk/research-briefngs/ sn05628/ [dostęp: 15.11.2022]. | |
| dcterms.references | History of the State Duma, http://duma.gov.ru/en/duma/about/history/information/ [dostęp: 10.10.2020]. | |
| dcterms.references | Sprawiedliwość społeczna (defnicja słownikowa), Słownik Języka Polskiego PWN, http:// sjp.pwn.pl/sjp/sprawiedliwosc-spoleczna;2523364.html [dostęp: 10.11.2022]. | |
| dcterms.references | State-by-state redistricting procedures, https://ballotpedia.org/State-by-state_redistricting_procedures [dostęp: 16.02.2021]. | |
| dcterms.references | Johnston R., Pattie C., Rossiter D., Boundaries in limbo: why the government cannot decide how many MPs there should be, "LSS BPP" 2019, https://blogs.lse.ac.uk/politicsandpolicy/boundaries-in-limbo/ [dostęp: 15.11.2022]. | |
| dcterms.references | Das aktuelle Wahlrecht zur Bundestagswahl 2021, https://www.bundestag.de/parlament/ bundestagswahl/neues-wahlrecht-212486 [dostęp: 15.11.2022]. | |
| dcterms.references | Gowin o zmianach w konstytucji: Chciałbym, aby wprowadzono "głosowanie rodzinne", "Dziennik Gazeta Prawna" 2018, https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1117522,- glosowanie-rodzinne-w-nowej-konstytucji-gowin.html [dostęp: 16.11. 2022]. | |
| dcterms.references | John S., Analysis of the German Federal Elections 2021, "böll.brief – Democracy & Society" 2021, nr 25, https://us.boell.org/sites/default/fles/2021-10/BTW21_Analyse_21_ fnal_en.pdf [dostęp: 15.11.2022]. | |
| dcterms.references | Johnston N., Constituency boundary reviews and the number of MPs, House of Commons Library, Londyn 2022, https://commonslibrary.parliament.uk/research-briefngs/ sn05929/ [dostęp: 15.11.2022]. | |
| dcterms.references | Levitt J., A citizen's guide to redistricting, Brennan Center for Justice, Nowy Jork 2010, https://www.brennancenter.org/sites/default/fles/legacy/CGR%20Reprint%20 Single%20Page.pdf [dostęp: 16.02.2021]. | |
| dcterms.references | Levitt J., All about redistricting, https://redistricting.lls.edu/ [dostęp: 16.02.2021]. | |
| dcterms.references | Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2020 r. Stan w dniu 30 czerwca, Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-stan-w-dniu-30-06-2020,6,28.html# [dostęp: 10.08.2022]. | |
| dcterms.references | Michalak B., Jak poprawić system wyborczy do Parlamentu Europejskiego, aby uczynić wybory bardziej przejrzystymi?, https://www.isp.org.pl/pl/publikacje/jak-poprawic-system-wyborczy-do-parlamentu-europejskiego# [dostęp: 14.11.2022]. | |
| dcterms.references | Michalak B., Uwagi do struktury okręgów wyborczych w Polsce w wyborach do Parlamentu Europejskiego, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/1780 [dostęp: 15.10.2022]. | |
| dcterms.references | National Conference of State Legislatures, Redisrtricting law 2010, https://www.ncsl.org/ Portals/1/Documents/Redistricting/Redistricting_2010.pdf. | |
| dcterms.references | Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2020 r., Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc- -w-przekroju-terytorialnym-w-2020-roku,7,17.html# [dostęp: 10.08.2022]. | |
| dcterms.references | Zweiundzwanzigstes Gesetz zur Änderung des Bundeswahlgesetzes, https://www.buzer.de/ s1.htm?g=Zweiundzwanzigstes+Gesetz+zur+%C3%84nderung+des+Bundeswahlgesetzes&f=1 [dostęp: 15.11.2022]. | |
| dcterms.references | Żerkowska-Balas M., Zaremba M., Partycypacja nowych wyborców, https://www.batory. org.pl/upload/fles/Programy%20operacyjne/Masz%20Glos/partycypacja_nowych_wyborcow.pdf [dostęp: 15.11.2022]. | |
| project.funder.name | Publikacja współfinansowana przez Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i Unię Miasteczek Polskich. |