Seria: Basic Research
Permanent URI for this collection
W ramach serii wydawniczej publikowane są krótkie monografie prawnicze prezentujące w sposób kompleksowy aktualne, podstawowe zagadnienia prawne, mające istotne znaczenie dla otoczenia społeczno-gospodarczego we wszystkich dziedzinach życia, w tym bezpośredniego stosowania prawa przez obywateli. Przygotowane pozycje staną się inspiracją do dalszych pogłębionych studiów nad poruszanymi w nich zagadnieniami.
Wszystkie monografie wydawane w postaci publikacji elektronicznych w serii Basic Research, publikowane są w modelu Open Access na licencji CC-BY 4.0 i są dostępne w repozytorium INP PAN e-Biblioteka Prawnicza.
Redaktorem prowadzącym serii jest dr hab. Małgorzata Łączkowska-Porawska, prof. INP PAN.
Browse
Recent Submissions
Item Osobowość publicznoprawna w świetle historii i doktryny prawa administracyjnego(INP PAN, 2021) Błachucki, MateuszMonografia analizuje konstrukcję osobowości publicznoprawnej w ustawodawstwie polskim (w ujęciu historycznym) i doktrynie prawa administracyjnego. Przeprowadzony przegląd ustawodawstwa ujawnił, że problematyka ta była w prawie pozytywnym regulowana raczej szczątkowo. Żaden polski akt prawny nie zdefiniował nigdy pojęcia osoby prawa publicznego. W związku z tym Autor poddał analizie poglądy polskiej doktryny prawa administracyjnego poszukujące definicji osobowości publicznoprawnej i jej cech. Praca uwzględnia zatem dyskusję, jaka na przestrzeni wieku toczona była w nauce polskiej na ten właśnie temat. Dyskurs ten ujawnia po pierwsze brak zgody, co do zasadności posługiwania się koncepcją osobowości publicznoprawnej, a z drugiej brak jednomyślności, co do treści samego pojęcia. Publikacja składa się z czterech rozdziałów ułożonych w ciągu logicznym. W rozdziale pierwszym zaprezentowane zostały rozważania dotyczące konstrukcji prawa publicznego oraz osobowości prawnej (prawa prywatnego). Na podstawie tych rozważań w następnym rozdziale dokonana została prezentacja poglądów, zarówno afirmatywnych, jak i krytycznych, przedstawicieli polskiej nauki prawa administracyjnego w zakresie konstrukcji osobowości prawa publicznego. W rozdziale trzecim przedstawiono podstawowe rodzaje związków publicznoprawnych. Rozdział czwarty zaś, został poświęcony analizie szczegółowych rozwiązań ukazujących przykłady podmiotów, które w niektórych okresach traktowano jako osoby prawa publicznego. Monografia stanowi zaproszenie do refleksji nad problemem, czy konstrukcja osobowości publicznoprawnej może być wciąż przydatną kategorią czy to normatywną, teoretyczną czy też dydaktyczną. Niewątpliwie bowiem kształt współczesnej administracji państwowej determinuje wiele nowych zjawisk, co zmusza do zastanowienia, na ile koncepcja osobowości publicznoprawnej jest adekwatna do jej opisu. Należy wyrazić nadzieję, że prezentowana praca będzie stanowiła dobrą podstawę do dyskusji nad tym zagadnieniem.Item Akty prawa miejscowego – aktualne problemy w świetle doktryny i orzecznictwa(INP PAN, 2021-12) Szczepaniak, SylwesterOrzecznictwo sądów administracyjnych i Trybunału Konstytucyjnego oraz dorobek doktryny prawa administracyjnego wykazują co do zasady spójność w pojmowaniu samorządu terytorialnego, jego istoty oraz pozycji w strukturach władzy publicznej, ukształtowanej w szczególności po wejściu w życie konstytucji. Cechami tymi są udział w sprawowaniu władzy publicznej na zasadach de- centralizacji, skutkujący koniecznością zapewnienia odpowiednich mechanizmów realizacji zadań publicznych, włącznie z prawem do ochrony samodzielności jednostki samorządu terytorialnego, w tym na drodze sądowej. Niezbędnym elementem odpowiednich mechanizmów realizacji zadań publicznych jest przyznanie zdolności do tworzenia aktów prawotwórczych, będących aktami prawa wewnętrznie lub powszechnie obowiązującego (akty prawa miejscowego). Prawidłowe ukształtowanie ich relacji z materią ustawową stanowi gwarancje prawidłowej realizacji uprawnień konstytucyjnych i ustawowych samorządu terytorialnego. Monografia stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czym są akty prawa miejscowego i jakie jest ich umiejscowienie w systemie źródeł prawa. Autor osadził rozważania w szerszym kontekście, jakim jest status ustrojowy podmiotów władnych do wydawania danych rodzajów aktów.Item Obrót nieruchomościami rolnymi w świetle traktatowej swobody przepływu kapitału(Instytut Nauk Prawnych PAN, 2021-10-30) Włodarczyk, BeataZasady obrotu nieruchomościami rolnymi wpływają na funkcjonowanie całego sektora rolnego. Nieruchomości rolne stanowią bowiem podstawę prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie oraz wszechstronnego, nie tylko ekonomicznego, rozwoju obszarów wiejskich. Zakres oddziaływania regulacji dotyczących obrotu nieruchomościami rolnymi jest jednak znacznie szerszy – obejmuje zarówno społeczeństwo jak i przyrodę. Wynika to z charakteru nieruchomości rolnych, które są dobrem szczególnym – są niepomnażalne, zdegradowane odnawiają się bardzo powoli, stanowią środowisko życia dla wielu organizmów. Gleba będąca głównym elementem ekosystemów lądowych, nie bez powodu nazywana jest „fabryką życia”. Bez niej, przynajmniej na obecnym etapie rozwoju naukowego, nie byłaby możliwa produkcja żywności na skalę niezbędną do zapewnienia światowego bezpieczeństwa żywnościowego. Nieruchomości rolne to zatem zasób, z którego czerpią wszyscy. Rolnictwo zaś można określić jako „dostarczyciela dóbr publicznych” o charakterze niekomercyjnym. Wśród nich, obok wspomnianego już bezpieczeństwa żywnościowego, jest także utrzymanie bioróżnorodności, podtrzymywanie i wzbogacanie tradycji kulturalnej oraz tożsamości wsi i regionów, a także spójności i żywotności obszarów wiejskich.Item Uprawnienia rodzicielskie pracowników(Wydawnictwo Instytutu Nauk Prawnych PAN, 2021) Suknarowska-Drzewiecka, EwaProblematyka uprawnień rodzicielskich pracowników jest istotna z wielu powodów społecznych i ekonomicznych. Dynamiczne przemiany, które są udziałem przepisów dotyczących ochrony rodzicielstwa, wynikające ze zmian społeczno-gospodarczych i kulturowych generują potrzebę ciągłego interpretowania tych przepisów. Dotyczy to przede wszystkim obszernej nowelizacji przepisów kodeksu pracy z 24 lipca 2015 r. Po kilku latach funkcjonowania tych regulacji pojawia się wiele wątpliwości oraz szczegółowych problemów, które objęto zakresem badań. Zastosowaną metodą badawczą jest analiza formalno-dogmatyczna tekstów prawnych, a więc interpretacja obowiązujących przepisów, z odwołaniem do piśmiennictwa i orzecznictwa.Item Status osób małoletnich – piecza zastępcza, kontakty, przysposobienie(INP PAN, 2020) Andrzejewski, Marek; Zajączkowska-Burtowy, Joanna; Gajda, Janusz; Andrzejewski, MarekDr hab. Małgorzata Baldwicka-Szczyrba, prof. UG w recenzji napisała m.in.: Wobec przemian społecznych analiza instytucji pieczy zastępczej, kontaktów z dzieckiem, jak i przysposobienia stanowi pole badawcze pozwalające także ocenić obowiązujące unormowania pod kątem ich aktualności, przy uwzględnieniu obranej przez Autorów perspektywy. Uregulowania prawne dotyczące zarówno pieczy zastępczej, kontaktów z dzieckiem oraz przysposobienia, mają na celu ochronę dobra dziecka, w tym zwłaszcza jego świata emocji i ładu potrzebnego dla harmonijnego przeżywania dzieciństwa. Dlatego zagadnienia będące przedmiotem monografii wymagają odpowiedniego podejścia i wyczucia badacza, z uwagi na to, że odnoszą się do spraw związanych z osobą małoletnią, której dobro wymaga szczególnej ochrony w świetle obowiązujących prawnych regulacji, a która jest niejako „skazana” na decyzje dorosłych. Za niezwykle wartościową i interesującą dla nauki uznaję obraną przez autorów perspektywę badań w odniesieniu do relacji dzieci ‑ rodzice (inne osoby dorosłe) poprzez postawienie osoby małoletniej niejako „w centrum rozważań”. Kompleksowa analiza tytułowych instytucji z punktu widzenia dobra dziecka jest pożądana wobec istotnego jej znaczenia dla stosunków rodzinno-prawnych, a także dokonujących się tak gwałtownie przemian społecznych i światopoglądowych. Podjęta w publikacji tematyka stanowi interesujący z punktu widzenia nauki, jak i praktyki, przedmiot badań. Wiele zagadnień związanych z badaną materią nie zostało dotychczas w nauce omówionych w sposób odpowiednio usystematyzowany i pogłębiony w jednej monografii, zwłaszcza przy próbie odejścia od dominującego paradygmatu badania spraw rodzinnych wyłącznie z perspektywy dorosłych, na rzecz analiz tworzonych w sposób należycie odzwierciedlających pozycję prawną dziecka. Dużym walorem pracy jest to, że autorzy trafnie rozpoznają problemy praktyczne związane ze stosowaniem przepisów prawa w zakresie omawianych instytucji i starają się pokazać odpowiednie rozwiązania. W każdej części pracy zawarta jest szczegółowa, wieloaspektowa analiza całego spektrum zagadnień wynikających ze stosowania prawa w zakresie pieczy zastępczej, kontaktów z dzieckiem i przysposobienia przy trafnej diagnozie występujących w praktyce problemów.Item Dziecko-rodzice-państwo w kontekście świadczeń zdrowotnych edukacyjnych i przemocy domowej / pod redakcją Małgorzaty Łączkowskiej-Porawskiej(Instytut Nauk Prawnych PAN, 2020) Łączkowska-Porawska, Małgorzata; Haberko, Joanna Agnieszka; Jadach, Katarzyna; Wiktorska, PaulinaSpis treści