Kto opiekuje się dziećmi „bez opieki”? Rozproszenie opieki nad małoletnimi cudzoziemcami bez opieki w perspektywie krytyczno-prawnej
Loading...
Editors
Authors
Date
2024
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
ISBN
DOI
Language
pl
Keywords
Abstract
Intencją wprowadzenia do systemu prawa uchodźczego instytucji „małoletniego cudzoziemca bez opieki” było zapewnienie szczególnej ochrony młodym migrantom i migrantkom poniżej 18 roku życia, którzy podróżują bez rodziców lub opiekunów prawnych. O tym, czy ten postulat jest w praktyce wypełniony, decyduje jednak kształt przepisów krajowych oraz, przede wszystkim, praktyka stosujących je instytucji. Istotne znaczenie wydaje się mieć m.in. napięcie między centralizacją a decentralizacją odpowiedzialności za te młode osoby. Celem artykułu jest odniesienie tego napięcia do polskiego modelu ochrony dzieci i nastolatków uznanych za małoletnich cudzoziemców bez opieki, a – przede wszystkim – zdefiniowanie różnych występujących w nim przejawów decentralizacji. Perspektywa krytycznych studiów nad prawem pozwala również na wyróżnienie istotnych problemów, które łączą się ze stosowaniem tego modelu i pojedynczymi jego elementami. Okazuje się, że decentralizacja lub – inaczej mówiąc – rozproszenie jest bardzo istotną cechą polskiego modelu ochrony i legalizacji pobytu dzieci cudzoziemskich bez opieki. Pojawia się ona na bardzo różnych poziomach, począwszy od legislacyjnego poprzez instytucjonalno-systemowy oraz proceduralny aż po kwestie związane z rozproszeniem odpowiedzialności i opieki. Tego rodzaju zdecentralizowany model ochrony może przekładać się na utrudnienia w dochodzeniu własnych praw, w szczególności prawa do zabierania głosu we własnych sprawach wynikającego z art. 12 ust. 2 Konwencji o prawach dziecka. Umożliwienie dziecku wypowiedzenia się wymaga bowiem stworzenia ku temu odpowiednich warunków, nie tylko na poziomie legislacyjnym, ale również – a może nawet przede wszystkim – na poziomie faktycznym. Artykuł bazuje na krytycznej analizie przepisów prawa, jak również na danych statystycznych na temat małoletnich cudzoziemców bez opieki uzyskanych w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców i sądach rejonowych oraz na prowadzonych w 2023 r. badaniach aktowych. Prezentowane dane dotyczą lat 2018–2022.
Description
Citation
Tymińska A., Kto opiekuje się dziećmi „bez opieki”? Rozproszenie opieki nad małoletnimi cudzoziemcami bez opieki w perspektywie krytyczno-prawnej, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2024, t. 23, nr 2, s. 74-107.