Technologie informatyczne a prawo. Prolegomena

Abstract

Prace nad monografią podjęto w celu określenia relacji łączących technologie informatyczne i prawo. Badania oparto na dorobku literatury oraz na analizie aktywności politycznych organów Unii Europejskiej a także, uzupełniająco, Polski i Republiki Federalnej Niemiec. Z uwagi na wielość problemów i niemożność przedstawienia wszystkich kluczowych zagadnień, prezentowanym tu rozważaniom nadano formę prolegomeny. Przez długi czas rozwój prawa nie nadążał za postępem zachodzącym w technologiach informatycznych. Refleksje formułowane na przestrzeni trzech ostatnich dziesięcioleci w nauce prawa (dogmatyce, teorii i filozofii prawa) wpłynęły jednak na konceptualne uporządkowanie tej dziedziny życia. Obok prawa komputerowego i prawa internetu wyłania się prawo cyfrowego środowiska, zdominowane obecnością technologii korzystających ze sztucznej inteligencji. Za ich sprawą powstają nowe wyzwania, związane chociażby z gospodarowaniem danymi, gromadzonymi w ogromnych ilościach, czy też pojawieniem się w obrocie prawnym autonomicznych, nieosobowych podmiotów, wyposażanych w pewne formy osobowości prawnej (agentów programowych). Problemy z tym związane, zwłaszcza formy administracyjnoprawnej kontroli ryzyka i zasady ponoszenia odpowiedzialności prawnej, wymagają pilnego wypracowania nowych rozwiązań prawnych. Szczególną rolę w kształtowaniu polityki rozwoju prawa najnowszych technologii pragnie odgrywać Unia Europejska, która podejmuje na tym polu walkę o przywództwo z globalnymi firmami technologicznymi. Najnowsze technologie informatyczne znajdują zastosowania głównie komercyjne, chociaż mogą także zmodernizować sposób realizowania zadań publicznych, w tym ochronę środowiska.